NHỮNG MÙA TRUNG THU – DƯ THỊ DIỄM BUỒN Tuyển tập truyện ngắn “Xứ Lạ Tình Quê”
Posted by nguyenlieu01 on Tháng Chín 12, 2019 · Gửi bình luận
Em ra đời mùa thu năm 1970, vào ngày rằm tháng tám Âm lịch. Đem
so với ngày dương lịch đúng y chang trong tờ giấy khai sanh của em.
Mẹ thường kể cho cả nhà nghe, vào những lúc vui nào đó hay là ngày
– Nằm trong nhà bảo sanh mẹ nghe tiếng hò, tiếng hát, tiếng reo vui
rộn rã của thiếu nhi cùng tiếng phèng la, tiếng chiên trống múa lân của đoàn
dâng cộ đèn mừng Tết Trung Thu, hay Tết Nhi Đồng của nước ta thuở đó,
vào thời Việt Nam Cộng Hòa. Theo lẽ mẹ đặt cho con cái tên là Thu, là
Nguyệt, là Hằng, là Nga, là Thu Nga, là Thu Hằng, là Nguyệt Thu hay Thu
Nguyệt… Mới đúng nghĩa với ngày sanh tháng đẻ của con gái mẹ. Nhưng
lần về thăm đâu hai tháng trước khi con chào đời, lúc ra đi, ba đưa cho mẹ
phong thư, bảo chừng nào làm khai sanh thì dở ra mà xem… Trong thư, ba
đã đặt tên cho con cái tên rồi!
Mẹ em chép miệng trầm ngâm một hồi, tiếp:
– Quê hương mình chinh chiến triền miên. Ba con theo đơn vị đóng
quân mãi ở miệt rừng U Minh Thượng, U Minh Hạ… tận Cà Mau lận. Tội
nghiệp ba, biết khoảng giữa tháng đó đứa con đầu lòng chào đời, mà ông
hằng mong đợi nhưng vẫn không ở nhà được, để nghe “Con khóc oa, oa…
khi lọt lòng mẹ. Còn ông bà, họ hàng thì cười tươi vui mừng đón con…”
Em lớn khôn dần trong vòng tay mẹ, và tình thương yêu vô bờ của
hai đấng sanh thành. Ba em là lính chiến luôn xa nhà, cả trong những mùa
Trung Thu là ngày ra đời con gái cưng của mình, mà ông cũng ít khi có dịp
Rồi mùa Trung Thu năm em vào học lớp Năm (lớp một) của trường
nữ Tiểu học Trưng Vương. Đó là ngôi trường nữ, hai tầng có vách tường,
mái ngói màu gạch tôm, khang trang nằm trên đường ông bà Nguyễn Trung
Long (Mỹ Tho). Đường nầy đi ra bến bắc Rạch Miễu qua sông có nhiều cồn
nhỏ, cồn lớn… cồn Ông Đạo Dừa, rồi đi về tỉnh Bến Tre.
Địa phận tỉnh Định Tường có Thành phố Mỹ Tho, nổi tiếng hiền hòa
nằm mơ màng trên dòng sông Cửu Long… Mà những câu hò, câu hát bình
dân khen ngợi ở nhiều khía cạnh nào đó về thành phố yên bình khả ái nầy:
“Mỹ Tho đẹp lắm, đi tắm Cầu Dầu/ Anh hỏi em đang ở nơi đâu? Để cha mẹ
anh đến cau trầu cưới em…” Hoặ: “Mỹ Tho có kẹo hột điều/ Có cô thôn nữ
mỹ miều dễ thương/ Ai về Chợ Cũ, Trung Lương/ Hồng đào chín mộng, có
đường mạch nha/ Đêm thu đẹp ánh trăng ngà/ Mái chèo dưa đẩy qua nhà
thăm em…” Và miệng truyền miệng trong dân gian: “Đèn Sài Gòn ngọn
xanh ngọn đỏ/ Đèn Mỹ Tho ngọn tỏ ngọn lu/ Anh về học lấy chữ nhu/ Chín
trăng em đợi, mười thu em chờ…”
Ở xứ mình, thường tiệm buôn bán trong các chợ, chủ nhà ở phía sau,
hoặc trên lầu, còn phía trước, mặt tiền thì bày hàng để buôn bán.
Mỗi năm, cứ vào cuối tháng sáu, đầu tháng bảy Âm lịch là thành phố
Mỹ Tho trong các cửa tiệm thấy rõ rệt màu sắc tươi vui rộn ràng. Bởi các
dãy phố tiệm ở chợ gần như đều trưng bày bán các loại bánh Trung Thu. Họ
còn treo bán đầy đủ các loại lồng đèn giấy màu sặc sỡ, có vẽ thêm hoa,
bướm hoặc những nét đặc biệt lên hình dáng mỗi thứ lồng đèn như: Đèn
kéo quân, đèn cá chép, đèn con rồng, đèn ngôi sao, đèn máy bay, đèn xe
tăng, thiết giáp, đèn tàu, đèn chuồn chuồn, đèn trái bí, đèn xếp…
Bánh trung thu thập cẩm có bốn trứng, ba trứng, hai trứng, một trứng
hột vịt muối để trong nhưn có lạp xưởng, thịt khô, vi cá… đó là những bánh
mặn. Còn bánh trung thu thập cẩm chay không có thịt và hột vịt, bánh nhưn
đậu đỏ, nhưn mứt… cùng bánh dẻo nhưn hột sen, nhưn đậu xanh…
Riêng em thích nhứt vẫn là bánh ông Địa. Chắc là bánh có hình dáng
như ông Địa trên bàn thờ nên gọị là bánh ông Địa? Trên đầu bánh có sợi chỉ
đỏ dài để xách trên tay, để đeo vào cổ. Bánh ông địa ăn ngọt, giòn thơm mùi
trái vị, ngũ vị hương, mùi quế… rất đặc biệt.
Trong dãy phố công chức đó, có nhà của gia đình em ở. Vào tối mười
ba, mười bốn, rằm tháng tám là trẻ con đốt lồng đèn cầm chạy chơi quanh
xóm. Nhà nhà treo lồng đèn trong nhà ngoài ngõ, hương khói nhang, mùi
bánh trung thu thơm tho cúng ở bàn thờ Ông Thiên, cùng mùi trà Tàu, hoa,
quả… thơm lừng phảng phất trong gió thoảng bay.
Em vui vẻ tung tăng chạy nhảy, theo đuôi các bạn quanh quẩn trước
sân của năm bảy căn nhà quen biết sát bên, ở trong xóm chớ không dám đi
xa hơn. Vì mẹ đã căn dặn em từ mấy ngày trước:
– Tối con được đốt lồng đèn chơi trong vài nhà gần, để khi mẹ gọi thì
nghe mà lên tiếng… Không được đi xa, mẹ gọi, không có tiếng trả lời của
con thì sẽ có đòn nghe chưa…
Em vâng dạ nghe lời, vì không phải mẹ em không có lý do… Bởi gần
đây giặc giã càng sôi động… Đêm đêm Việt cộng thường pháo kích ầm ầm
vào thành phố… Đạn pháo vô tình tàn phá nhà cửa, thây phơi, máu đổ…
khiến sanh linh đồ thán, trời sầu, đất thảm… Và từ đó tuổi thơ em sớm
nhuốm màu chinh chiến đau thương!
Đã hai mùa Trung Thu rồi, bận rộn ba em không về! Vì đoàn quân ba
em trấn giữ, chặn thù… khi ở Vị Thanh, Cờ Đỏ (một địa danh ở mền Tây),
khi Tịnh Biên, Đồng Tháp Mười nơi nổi tiếng “đỉa lội như bánh canh”.
Còn thường trực ở chỗ có “muỗi kêu như sáo thổi” và nhiều con vắt… Đó
là rừng U Minh Thượng, U Minh Hạ… Bởi ba em là lính chiến thuộc Sư
Đoàn 21/BB, còn có biệt danh nghe hay và oai hùng lắm là Sét Miền Tây đó
Hôm nay, vài ngày rằm tháng Tám “Mùa Trung Thu, Tết nhi đồng”
của chúng em. Khi trời nhá nhem chạng vạng thì phố xá đã lên đèn… Tiếng
hát vang vang rền vọng, tiếng chiên trống lân giục giã trên các nẻo đường
của thành phố, làm lòng dạ em nôn nao, náo nức rồi nhãy lưng tưng, hát líu
lo bài ca về Trung Thu như mấy đứa nhỏ nhà kế bên…
Mấy đứa cùng xóm đến trước hàng rào nhà, rủ rê em nhập bọn đi
dâng cộ đèn, hoặc cầm đèn qua nhà chúng chơi. Nhưng nghe lời má dặn, và
nhớ ba khiến em muốn khóc quá! Em lắc đầu xua tay nguầy nguậy có ý bảo
với chúng là em không đi đâu.
Ba em đang dãi dầu ngoài trận tuyến! Với những người lính chiến
như ba thì làm sao có ngày lễ. Cho dù là lễ Tết hay phép thường niên cũng
vậy, ít khi được như ý… Ba em chợt đi, chợt đến bất ngờ ghé thăm nhà chớ
Đêm nay các nhà trong xóm đều đốt lồng đèn trước cửa. Hương trầm,
bánh, trái, hòa với mùi thơm của nước trà Quam Âm Kỳ Chưởng… Nhà
nhà ấm cúng mừng đón Trung Thu.
Riêng nhà em lạnh lẽo vắng vẻ buồn tênh, má không đốt đèn ở sân
Chiều đi học về sau khi ăn cơm, má còn căn dặn em:
– Con ra sân đốt lồng đèn chơi một mình, đừng đi đâu nghe… Nhà
mình ba không về, nên đêm nay không có mừng Trung Thu. Ít bữa ba về
mình sẽ ăn Trung Thu muộn, nghe con…
Em cầm lồng đèn đi tới đi lui trong sân nhà với chú mèo tam thể,
“meo, meo…” tiếng kêu, quấn quít bên chân em. Gió hiu hiu mát rượi, đưa
đẩy cây lệ liễu hông nhà, làm những cành lá tha thướt lay động lồng bóng
trăng tròn in trên sân. Trăng thu đêm nay rực rỡ tỏa ánh sáng thanh thoát
xuống muôn loài trên trần thế, nhẹ nhàng êm ả…
Em nghe trẻ hàng xóm hát những bài Trung Thu: “…Đêm Trung Thu
em đốt đèn đi chơi… Em đốt đèn đi khắp phố phường… Đèn Ông Sao với
đèn cá chép, đèn thiên nga với đèn trái bí…”
Và em còn nghe anh chị con nhỏ Bạch Nhạn nhà bên cạnh hát ca…
khiến em ganh tị thấy mắc ghét lắm! Em cũng biết hát vậy chớ bộ!
Em iền rống họng, cất tiếng hát lanh lảnh, vang vang… cố tình cho tụi
“Hôm nay đêm rằm, rằm là rằm tháng Tám? Ông Trăng kia đã lên
cao rồi ông nhìn chúng em ông tủm tỉm cười! Ông Trăng ơi, nầy ông Trăng
ơi, xuống đây với chúng em cùng vui chơi! Ông Trăng ơi nầy ông Trăng ơi,
Xuống đây chúng ta cùng ca hát vang trời… Có chi nữa không? Có trống
ếch cà lùng tùng xèng… Có chi nữa không? Có bánh ngọt thơm phưng
phức… Có chi nữa không? Có những đèn Trung Thu ở miền Nam tự do, ấm
no hạnh phúc… ông Trăng ơi! Ông Trăng ơi, xuống đây với chúng em cùng
vui chơi… Xuống đây chúng ta cùng ca hát vang trời… ông Trăng ơi… nầy
Tiếng vỗ tay lớn và nhanh, làm em ngạc nhiên quá đỗi! Mèn ơi, ai mà
vỗ tay khen tặng em dữ vậy cà? Chắc chị anh mấy con nhỏ hàng xóm chớ
gì? Chớ tụi nó thì còn khuya à, chúng nó ganh tị chẳng thèm nghe em hát,
thiếu điều muốn bịt hai cái lỗ tai lại nữa kìa, chớ ở đó mà chúng vỗ tay khen
Nhưng chao ôi, sừng sững lồng dưới ánh trăng rằm lộng lẫy! Người
lính chiến hiên ngang, oai phong đứng đó! Ông mặc bộ trây-di màu cỏ úa,
đầu đội nón sắt, và trên thắt lưng cây súng nhỏ… Giầy sô cao ống bám bụi
đường xa, mùi nắng cháy khen khét quen thuộc… ông trìu mến nhìn em
mỉm miệng cười! Rồi ông hơi khum lưng xuống, đưa hai tay đón chờ…
Thảy cái lồng đèn dưới sân, em phóng tới ôm chầm thật chặt lấy ba.
Hôn tứ tung lên mặt, lên mũi, lên ngực, lên áo ba…
Giọng em rộn ràng, vui mừng và ơi ới gọi lớn:
– Mẹ ơi, mẹ ơi ba về! Ba về, ba về mẹ ơi…
Trong nhà nhanh chân bước ra tới hàng ba. Mẹ nhìn hai cha con em
nở nụ cười mà mắt hoen dòng lệ hạnh phúc.
Thế là đèn điện nhà em được thắp sáng! Lồng đèn treo hai bên cửa
trước, trong nhà, và sân sau được ba châm lửa đốt đèn cầy. Ánh lửa dạ giấy
màu, hồng, vàng, tím, xanh… tươi trẻ, vui mắt. Trong nhà mẹ lúi húi nấu
nước châm trà, cắt bánh trung thu… Em vui mừng chạy qua mẹ, rồi chạy
sang ba… Em ôm cổ ba, nói cười líu lo như con chim chích chòe vào buổi
Nhà em, những nhà trên trần thế được thắp sáng ánh trăng vàng thanh
Ngày 30 tháng 4 năm 1975 miền Nam bị giặc cưỡng chiếm! Năm đó
trẻ con chúng em không có lễ Trung Thu! Ba em bị bắt tù cải tạo… nhà cửa
em trống trơn vì phải bán lần, bán hồi các đồ vật trong nhà… Rồi má em đi
bán chợ trời… Đó là kế sinh nhai duy nhứt của mẹ con em, và chắt chiu
dành dụm để dành đi thăm nuôi ba.
Những năm về sau, vào đêm rằm tháng tám không ai còn nghe tiếng
hát hò, trống múa lân của đoàn dâng cộ đèn nữa. Chợ búa không có bánh
trung thu bày bán tự do khắp nơi như xưa. Có chăng họ chỉ làm chui, bán
lén… vì đó là mặt hàng xa xí phẩm! Thành phố em ở nhà nhà xác xao, cửa
đóng then gày dưới trăng. Mặc dù ánh trăng thu vẫn sang tỏ nhưng lòng em
sao cảm thấy dìu dịu hắt hiu buồn! Những đứa nhỏ hàng xóm sống gần nhà
em thưa dần, vì chúng theo gia đình về quê ngoại, quê nội, hoặc đi kinh tế
mới… Và em không có đèn lồng trái bí dễ xếp cất, dễ đốt mẹ mua cho như
Sau bao nhiêu năm giặc chiếm miền Nam. Là bấy nhiêu năm ba em
bị giặc nhốt trong tù cải tạo! Hôm nay không định trước, mẹ dắt em đi thăm
ba, lại lọt đúng vào ngày rằm của mùa Trung Thu.
Mẹ con em vượt qua biết bao nhiêu chặng đường lồi lõm có khi đi
bằng xe hơi. Có lúc lội bộ, có lúc bằng xe tàu mo, đò chèo… Khi thì mẹ
gánh em ngồi trong thúng bên đầu gióng nầy, đầu gióng kia chất chồng đồ
ăn, áo quần cũ, thuốc men.
Mẹ và em đi từ một hai giờ khuya đến chiều tối ngày sau mới đến
nơi! Khi đến trại tù thì đã quá giờ thăm nuôi, mẹ con em và một vài bà khác
cùng cảnh ngộ cũng đi thăm nuôi chồng con. Những kẻ lỡ bước chúng em
được chủ vườn ở gần trại tù (cách mấy cây số) tốt bụng cho ngủ trong trại
Tối đó, mọi người lỡ đường vùi mình vào đống cỏ khô dưới nền đất
sét nứt nẻ, thiếp đi vì mệt mỏi… May mà cả đêm qua trời không mưa,
nhưng gió núi tê tái lạnh lùng rung cây ào ào.
Hai mẹ con em nằm chèo queo một góc trong tại ruộng không vách,
không phên. Em nhìn trăng qua nhiều lỗ trống không trên mái chòi. Trăng
rằm lên cao, càng lên cao ánh trăng càng sáng vằng vặc. Sương khuya
xuống mịt mù đỉnh núi và chập chờn trên dải đồi mờ ảo xa xa. Tiếng côn
trùng về đêm, hòa cùng tiếng dế tỉ tê… Những con chim ăn đêm bay qua ẩn
hiện mịt mờ, kêu oang oác trên trời cao, cùng tiếng gió hú qua đồi làm xào
xạc nhành cây lá chung quanh, khiến em sợ hãi rúc vào lòng mẹ.
Để rồi sáng dậy ra mặt, tay, chân… người nào cũng đầy vết muỗi cắn.
Bầy muỗi đêm qua được ăn bữa giỗ no nê! Chúng thiệt là ác độc, nỡ đành
hút máu của những kẻ lỡ đường ngủ trong trại ruộng!
Mẹ em lồm cồm ngồi dậy khi nghe vẳng tiếng gà gáy trong xóm xa…
Bà sửa soạn lại túi nải chờ rạng đông đi vào trại tù thăm chồng. Bỗng bà
thấy hai bóng đen lù lù xuất hiện khi mờ khi tỏ trong màn sương sớm. Càng
lúc họ đến càng gần… mẹ em sợ quá gọi mấy người kia thức dậy, để cùng
đối phó nếu rủi gặp kẻ xấu, hoặc chuyện không may!
Họ càng đến gần trời cũng sáng thấy rõ hơn… Thì ra là hai người
thanh niên đi giỡ bẫy chim, chuột, gà rừng… Nói chuyện một hồi thì mấy
bà cùng mẹ con em vào nhà cha mẹ họ là chủ trại ruộng nầy để xin nước
Mẹ nhớ lại đã bao nhiêu năm rồi đây là lần đầu đi thăm nuôi chồng.
Ba đói khổ lắm mẹ liền cởi chiếc nhẫn cưới bằng vàng 18K đang đeo trên
ngón tay áp út ra. Đó là di vật sau cùng của ba tặng bà trong ngày đính hôn!
Mẹ đem đổi lấy con gà giò (gà mới lớn nhổ lông xong, còn hơn nắm tay) và
lít gạo trắng của chủ nhà… Rồi mượn nồi niu của họ làm gà rô ti và nấu nồi
cơm còn nóng hổi đem cho ba em!
Bao nhiêu năm tù tội…Đến bây giờ vợ, chồng, con mới gặp lại nhau!
Má em khóc sướt mướt chẳng nói nên lời! Ba ôm em vào lòng nghẹn ngào
thổn thức… Ba trông thật tiều tụy, ông ốm gầy, tay chân lỏng thỏng, mặt
mày hốc hác, mắt hõm sâu, da đen chì, mét chẹt, nắng cháy nám đen…
Chân tay ghẻ chốc, thẹo vít chỗ lành, chỗ lở… Ba già quá nhiều! Nếu bất
ngờ gặp ngoài đường không ai nói, chắc em sẽ không nhận ra, và sẽ không
tin tù nhân đó chính là cha của mình! Em xót xa thương ba vô cùng, ôm
Gần hết giờ thăm nuôi, mẹ đưa cho ba tất cả đồ đem theo, trong đó có
con gà được chặt ra làm bốn và nồi cơm đầy… Ba em múc hết nồi cơm, cạo
lấy luôn cơm cháy, đưa nồi không còn dính một hột để chút nữa đây trên
đường về má em ghé trả lại người cho mượn. Ba lấy hai cục thịt gà (nửa
con) đưa cho má và em. Mắt u buồn và rưng rưng dòng lệ mỏng, ông nhẹ
– Em và con đem theo ăn trên đường về. Chắc con và em đói khổ
lắm? Thôi mẹ con về đi, anh sẽ giữ gìn sức khỏe. Đường quá xa xôi, khó
khăn đừng… đừng có lên thăm nữa!
Mẹ em nước mắt dâng tròng, lật đật lấy gà để trở vào gói cho ba, mếu
– Ở nhà không gì vất vả cả, chỉ lo cho anh thôi. Anh đem gà vào ăn
đi. Mẹ con em tới bến xe sẽ mua ăn, thiếu gì đồ ăn họ bán…
Dáng ba thất thểu đi vào trại tù… Và cửa tù từ từ kéo đóng lại! Mẹ
em nát dạ tan lòng đứng nhìn theo, rồi lủi thủi dắt con ra về. Vừa đi bà vừa
lau dòng lệ đau thương lã chã chảy dài xuống má, còn em nước mắt cũng
trào tuôn… Đường về nhà em còn xa xôi lắm, lại gặp cơn nắng cháy, mưa
sa! Hai mẹ con không ai nói với ai lời nào, mỗi người theo đuổi ý nghĩ
riêng của mình… Trong đầu óc thơ ngây bé nhỏ của em lúc bấy giờ!
Ba em ngày xưa là sinh viên, bởi “Đất nước lâm nguy/ Thất phu hữu
trách” nên học nửa chừng thì vào quân ngũ. Ba em có giành dân lấn đất
hay cướp giựt của ai đâu! Vậy thì ba em có tội tình gì, phải chăng tội ông
làm bổn phận người trai trong thời loạn vì an nguy của gia đình và bảo toàn
lãnh thổ? Giờ đây họ bắt nhốt trong tù nơi xa xôi hiểm trở? Để ba em và
đồng đội đau không thuốc uống, đói không có ăn, lạnh không đủ ấm! Lại bị
nhốt trong vùng hoang dã đìu hiu đi cả ngày không thấy bóng người như thế
Đi gần đến tối mà mẹ con vẫn chưa đến nhà. Giờ đây em vừa khát và
mỏi mệt cả tứ chi, và đói bụng đói bụng, mẹ chép miệng bảo:
– Ráng nhịn về nhà sẽ có đồ ăn, vì mẹ chỉ còn đủ tiền để đi xe thôi.
Lúc nãy mẹ định bới cơm cho ba, còn miếng cơm cháy mẹ con ăn cho đỡ
dạ trên đường về. Nhưng thấy ba vét sạch nồi cơm nên mẹ làm thinh! Tội
nghiệp ba ở trong tù đói khát nhọc nhằn lắm con ơi…
Nói đến đó, mẹ em nghẹn lời sụt sùi dòng lệ khổ! Về đến nhà, em
không sao ngủ được. Hoàn cảnh trại tù, ba em và đồng đội của ông bị hành
hạ đọa đày cứ lởn vởn trong đầu óc thơ dại của em. Từ đó nỗi hờn oán nhen
nhúm ngày càng lớn trong tâm hồn: “Em sẽ không bao giờ! Phải, không
bao giờ quên, và tha thứ cho những kẻ đã đày đọa ba, những đồng đội của
Vào rằm tháng Tám năm sau, em thẫn thờ ngồi bên cửa sổ vò võ nhìn
bầu trời cao rộng, trong sáng ánh trăng thu! Và con mèo tam thể dễ thương
đó, vẫn cào, kéo lai quần em. Nó chạy nhảy tung tăng, kêu “meo, meo…”
giỡn trăng như để làm vui lòng cô chủ nhỏ. Thấy em buồn, má cũng chẳng
vui gì hơn! Một lúc sau, bà tìm ra cái lồng đèn trái bí mấy năm trước đã cũ
mèm, giấy dán đổi màu và bị chuột cắn tưa mấy lỗ. Nhớ lại lâu lắm rồi, em
đã cẩn thận nhét cái lồng đèn đó dưới chót, ở trong thùng tập vở, sách
truyện, và báo cũ của ba em.
Đã mấy mùa Trung Thu qua đi, ba em vẫn chưa được thả về. Em lơ là
nhìn cái lồng đèn nghe chừng xa lạ, mà cảm thấy lòng xao xác héo hắt buồn
loang! Làm sao em vui được khi ba em còn bị đày nơi rừng sâu Việt Bắc,
nơi nổi tiếng rừng thiêng, và nước độc! Nước độc đến nỗi, từ bờ suối bên
nầy, lội qua bờ suối bên kia thì lông chân bị rụng hết! Ở đó họ chỉ uống
được nước mưa… và có khi đi cả mấy tháng trời, cũng không thấy bóng sơn
Em lại càng xót xa đau buồn nhức nhối hơn! Mỗi khi nửa đêm trở
giấc, em nghe mẹ khóc lén, khóc thầm!
Thế nhân dù có buồn vui! Nhưng đêm nay trăng thu vẫn ngạo nghễ
lên cao. Càng lên cao, trăng càng trải ánh sáng ngà ngọc xuống muôn loài.
Gió thu vẫn nhè nhẹ man mác và mây thu vẫn bàng bạc bay bay về phương
trời vô định… Những cánh chim đêm thu in chập chờn trên không gian và
hối hả bay đi… Chúng như ngầm hiểu nỗi thống khổ đoạn trường của con
người theo vận nước nổi trôi! Và cảm thông trời miền Nam tự do ấm no đã
không còn nữa… Ôi đến cả loài chim muông mà còn biết buông tiếng kêu
áo não, oán, hờn, trách, hận… đau thương!
Sau khi ba em được thả về, gia đình đùm túm theo thuyền chài vượt
biển Đông! Mười mấy ngày lênh đênh trên biển cả, gió dồn, sóng dập, đói
khát thảm thê. Tưởng chừng cả gia đình dìm dưới mồ huyệt lạnh của đại
dương rồi… Hành trình vượt biên trùng trùng hiểm nguy thừa chết thiếu
sống! Nhờ Ơn Trên, rồi gia đình em cũng trôi giạt vào Nam Dương
(Indonesia) quần đảo với những thuyền nhân chung chuyến tàu.
Sống lang thang từ đảo nầy qua đảo khác: Pacikata, Terrempa, Ku
Ku, rồi Galang (Trung tâm tị nạn Cộng sản vùng Đông Nam Á) Tại trại tị
nạn Galang, nếp sống của người tị nạn Cộng sản có quy củ và khá hơn về
nhiều mặt. Nhứt là vấn đề y tế! Nơi đây có trường học dạy Anh văn, có nhà
thương, có nhà thờ, có chùa… Có văn phòng Cao ủy tị nạn làm việc, để
nhận người vào đệ tam Quốc Gia… Và nhiều tiệm buôn bán gia dụng nấu
ăn của dân bản xứ… dần dà có quán phở, quán hủ tíu, quán nhạc, quán
Galang là một trong những hòn đảo đẹp của Nam Dương. Chùa được
cất trên đồi cao gần các dãy trại, để dân tị nạn dễ dàng chiêm ngưỡng và
cúng bái. Ngôi chùa khang trang có nhiều tượng phật cao lớn hơn người…
được tàu và trực thăng chở đến… Phí tổn của ngôi chùa nầy, nghe đâu do
các thương gia ở Nam Dương và Singapore góp gom để xây cất.
Sáng sớm và chiều tối nào em cũng theo ba má lên chùa. Vì trên chùa
gió mát, và đôi khi em được các sư cho trái cây hoặc bánh, kẹo… của bá
tánh đã cúng Phật. Ở đảo đói khát thấy mồ, em thèm đủ mọi thứ, hôm nào
được các sư cho đồ ăn dư của Phật thì em mừng húm! Em nghĩ bụng đồ ăn
thừa của Phật sẽ được phước đức (và má em cũng nói như vậy).
Phía sau chùa chừng hơn trăm thước cao, phóng tầm mắt nhìn, chúng
ta có thể thấy rõ bốn hướng của biển cả mênh mông vô bờ, vô tận… Và em
cảm thấy tâm hồn mình dạt dào hạnh phúc mỗi lần có dịp đứng bên ba má
em nhìn hoàng hôn xuống. Mặt trời chiều ráng màu đỏ nghệ có hình bầu
dục như quả trứng gà, treo lơ lửng trên nền trời nhiều mây có vân ngũ sắc ở
hướng tây. Nắng vàng trải trên mặt thủy triều của đại dương bao la xanh
ngát một màu, và ánh nắng lung linh chấp chóa lúc mây tạnh gió yên.
Vào những buổi sáng mờ sương, biển thanh thoát và hiền dịu vô
cùng… mặt nước lăn tăn gợn sóng theo từng đợt gió đùa… Nền trời trong
như ngọc, lác đác từng làn mây trắng mỏng như nằm bất động có pha
những sắc màu rực rỡ do những tia nắng bắn ra từ mặt trời cao ngạo vừa
nhú lên ở phương đông. Rồi sương mờ dần tan, chỉ trong chốc lác thôi…
biển tịnh yên, mặt biển xanh lơ, và vầng hồng rạng rỡ cho nắng ấm… gió
the the man mác lay nhẹ chòm lau, khóm đước hòa cùng lá thông reo dọc
bờ biển tạo ra âm thanh êm ấm dễ chịu vô cùng…
Hải âu xoãi cánh bàng bạc loang loáng trong ánh bình minh… “Chim
én không làm thành mùa xuân/ Nhưng có chim én mùa xuân thêm phần ý
nghĩa” Ở chốn hải đảo nầy, em xin nói lên thiển ý của mình rằng: “Nếu
biển không có cánh hải âu thì biển cả mất đi phần thi vị”.
Có hôm dưới mái hiên chùa, em phóng tầm mắt nhìn trời biển động!
Gió thổi vùn vụt, cây cối ngả nghiêng. Sấm ầm ầm, sét nổ giòn, những tia
chớp sáng lòe lên rồi phụt tắt! Mưa nặng hột tầm tã ào ào. Biển nộ cuồng
từng cột sóng dâng cao như muốn đảo lộn càn khôn! Thật dễ sợ cho sự nổi
trận lôi đình của Thủy Long Vương trong lòng biển cả(?) Em ngồi co ro,
chợt nhớ câu: “Đời không đau khổ đời vô vị/ Biển chẳng phong ba, biển
Thuở đó gần cuối năm 1979, đảo Galang có mấy chục ngàn người
dân tị nạn Cộng sản, đại đa số là từ miền Nam Việt Nam. Họ bôn đào khi
miền Nam bị Cộng sản và Việt cộng cưỡng chiếm! Nơi trại tị nạn, ba khéo
tay làm cho em cái lồng đèn trái bí bằng lon nhôm coca-cola, trong mùa
Trung Thu ở trên hải đảo Galang. Lon nhôm sau khi rửa sạch, lau khô, ba
em kiên nhẫn dùng nhiều cục đá có cạnh nhọn, bén… Ông đục từng đường
dài, nhắm sao cho ngay và đều… Ba ngồi cả ngày trời tẳn mẳn đục, chà
cạnh cho hết bén… Rồi nhẹ tay bóp cho những cọng lon nhôm cong (không
gãy) mà ông đã bỏ không biết bao nhiêu cái lon nhôm. Bị xuể tay, rướm
máu mới làm được một cái lồng đèn trái bí, tạm vừa ý cho con gái mình!
Chiều đến cầm lồng đèn trái bí ba làm cho, lòng em tươi vui phơi
phới như hoa nở mùa xuân. Lon ton theo bọn trẻ con (tị nạn) trên đ ảo đi
dâng cộ đèn vòng vòng trong các trại do những anh chị hướng dẫn… Ôi hải
đảo phủ ánh trăng thanh thoát giữa vùng mây nước, có tiếng sóng biển bủa
rạt rào, tiếng gió vi vu hòa cùng tiếng hát mừng Trung Thu vang dội, rền
vọng ngút trời xanh… Của những đứa trẻ đã cùng gia đình trốn chạy khỏi
vùng Cộng sản để đi tìm phương trời tự do…
Đêm Trung Thu đó, chúng em được ăn nhiều bánh kẹo, uống nước
trái cây thơm ngọt, từ các nhà hảo tâm của xứ người chở đến cả tàu, cả xe
đến tặng. Họ còn đem cho cả lồng đèn làm đủ kiểu hình thù các con vật…
được sơn phết, dán giấy, vẽ, tô đẹp đẽ, màu sắc rực rỡ, chói lộng hấp dẫn và
quyến rũ vô cùng… Nhưng em không nhận đâu, bởi ba đã làm cho em lồng
đèn trái bí bằng lon nhôm rồi. Em quý cái lồng đèn nầy hơn tất cả mọi lồng
đèn trên thế giới, trong mùa Trung Thu. Bởi cái lồng đèn trái bí bằng lon
coca làm thành đó, ngoài tốn nhiều công sức, còn là tâm ý và gói ghém cả
tình cha thương con của ba em…
Mùa Trung Thu ở trại tị nạn Cộng sản Galang, khắc ghi đậm nét
trong đời, và cho em niềm nhớ không nguôi… Nó sẽ làm hành trang em
mang theo trong ký ức trên khắp quãng đường lưu lạc.
Thời gian qua mau quá, mới đó mà đã mấy mươi năm ở xứ người. Ba
má vất vả nuôi dưỡng chăm lo cho con học hành đỗ đạt nên người. Ngày
nay em đã thành nhân, ông bà có cháu ngoại để bồng bế thương yêu, nuông
chiều. Dòng thời gian thắm thoát cứ trôi mãi trôi, nay ba má em đã ngoài
tám mươi! Ông bà ở tuổi “Bát thập cổ lai hy” Cái tuổi dễ bịnh hoạn, và gần
đất xa trời khiến em buồn đau thắm thía trong lòng, mỗi khi nghĩ đến!
Nhưng phải làm sao đây? Vì đó là định luật của tạo hóa, mà trót sanh ra làm
kiếp con người thì kẻ trước, người sau không một ai tránh khỏi!
Rồi ngày đó cũng đã đến, một mất mát lớn cho gia đình! Má em đã
qua đời! Giờ đây, đêm đêm em luôn nguyện cầu, xin Ơn Trên cho ba em ăn
ngon, ngủ khỏe.Và em cố gắng làm mọi thứ để ba được an ổn tâm hồn, vui
vẻ hạnh phúc trong thời gian ngắn ngủi của đời người còn lại bên cháu con!
Dẫu biết rằng, trong cuộc đời có đầy dẫy hỉ, nộ, ái, ố… thăng trầm, dâu bể,
phế hưng, nhứt là trên quê hương khốn khổ Việt Nam của em sau ngày
Cộng sản và Việt cộng chiếm đóng!
Giặc đã mang nền giáo dục (ở mọi khía cạnh, mọi phương diện) của
làn sóng đỏ từ ngoài Bắc tràn vào miền Nam. Hoàn cảnh xã hội miền Bắc
mấy mươi năm theo chế độ Cộng sản đã gây và ảnh hưởng tác hại mọi mặt
về tâm lý, văn hóa, xã hội nhập vào đời sống. Đã thấm nhuần, và ăn sâu
trong tâm hồn, trong máu huyết của con người từ trong gia đình, ra ngoài xã
hội người miền Bắc. Với những điều nghịch lý, giả nhân, giả nghĩa, lừa bịp,
dối gian, tính toán, tinh ma, ác hiểm… đã xẩy ra hàng ngày với cha con,
anh em, bạn bè, thì nói chi đến tình nghĩa xóm chòm, hay nặng nợ với ngọn
Vì thế, những đổ vỡ của gia đình hiếu thảo con cái, tình nghĩa vợ
chồng nhan nhản xẩy ra hàng ngày trước mắt, và khắp nơi, không sao đếm
cho xuể! Khuôn ngọc thước vàng từ nghìn xưa ông cha ta để lại “Tề gia, trị
quốc, bình thiên hạ” dưới chế độ Cộng sản vô thần, giờ đây đã bị thui chột,
vô nghĩa hết rồi! Thì thử hỏi xã hội Việt Nam ngày nay làm sao không rối
bời, và quê hương đất nước Việt Nam làm sao không nát tan, không bị chia
năm xẻ bảy… Đó cũng chỉ vì lợi riêng của những kẻ cầm quyền hiến dâng,
Hôm nay là ngày rằm tháng Tám, đã vào chánh mùa Trung Thu. Em
đẩy ba ngồi trên xe lăn chầm chậm rẽ vào chợ (vì cả hai chân ba đều yếu).
Vùng gia đình em tạm cư, có rất nhiều chợ Á Đông. Cả tháng nay, tiệm nào
cũng bán đầy dẫy bánh trung thu. Bánh trung thu đủ loại ở địa phương, nội
địa sản xuất… và bánh từ các nước khác nhập vào. Bánh trung thu nằm
phơi phới trong các hộp vẽ hoa bướm màu sắc tươi trẻ rực rỡ. Các hộp đều
có nắp đậy bằng kiếng, nhìn thấy rõ bánh bên trong, gợi thèm cho khách
Em nghĩ, năm nay các bánh được làm từ nước Tàu Cộng, Việt Cộng
chắc hẳn ít ai dám rớ tới? Vì lợi ích riêng, họ không nghĩ đến sức khỏe của
người tiêu thụ, đã dùng quá nhiều hóa chất … Ăn vào dễ, lấy ra khó, sẽ hại
cho thân thể, và có khi còn chết người!
Ba em nhìn từng hộp bánh trong tủ kiếng. Ông lựa rồi chỉ tay, muốn
mua một hộp bánh Trung Thu có trứng, và lấy thêm hộp bánh dẻo nữa. Nhà
em ngoài ba, chỉ có hai vợ chồng em và hai đứa nhỏ (nhưng chúng không
thích bánh trung thu) Ai cũng sợ ngọt, nên chắc chắn sẽ ăn không hết… Chỉ
cần mua một hộp, hai bánh nầy, hai bánh kia đủ rồi. Nhưng em lấy cả hai
hộp bánh người bán đặt vào bao xách, máng trên xe cho ba vui lòng. Ba em
chỉ hai chiếc lồng đèn treo trên vách. Em nghĩ chắc ba mua cho hai cháu
ngoại… Trả tiền xong em định đẩy ba đi ra, nhưng ông chỉ thêm cái lồng
đèn trái bí, làm em ngạc nhiên nhìn ba?
Ông nhìn em mỉm cười, trìu mến:
– Ba mua lồng đèn trái bí cho con! Nhớ thuở con còn bé nhỏ thích
chơi đèn Trung Thu với đám trẻ con trong xóm. Năm đó đi lính xa, bất ngờ
được về thăm nhà trong đêm Trung Thu. Ba đứng sau lưng cả buổi mà con
không hay! Khi thấy ba, con phóng tới ôm chầm thật chặt như sợ ba vuột
mất… rồi con mừng rỡ, líu lo gọi mẹ báo tin ba về.
Mắt già nua trắng dã, ba em cảm động nghẹn lời! Ông tiếp:
– Ba mua bánh về cúng má, lúc sanh thời bả ưa bánh Trung Thu và
bánh dẻo lắm. Cho dù con gái ba bây giờ tuổi đời có lớn hay già đi nữa,
nhưng trong mắt ba lúc nào con cũng còn nhỏ bé! Còn tình thương con
trong lòng ba càng ngày càng lớn vô bờ, vô tận con ơi…
Em dang đôi tay ôm chầm lấy ba! Hôn lên trán ba em, mà mắt rưng
rưng dòng lệ kính yêu và hạnh phúc ngập cõi lòng!
Em may mắn được sanh ra trong miền Nam! Em diễm phúc được
thừa hưởng rất nhiều, rất nhiều thứ mà chỉ ở miền tư do dưới Chánh thể
Cộng Hòa mới có… Em đã nghe được câu nói của ai đó, để riêng mình
thẩm thấu và nghiệm thấy rằng: “Trên cõi đời nhiều hệ lụy khổ ải nầy, có
hai người đàn ông để cho em kính nể và yêu thương nhứt. Đó là ba em và
Đường phố đã lên đèn, nhưng ánh trăng thu rực rỡ cao ngạo, thanh
thoát áp chế ánh đèn đường vàng võ. Cha con em dừng lại bên lề nhìn đoàn
múa lân dẫn đầu, các thiếu nhi dâng cộ đèn náo nhiệt đi qua. Trên đất nước
tự do, các em vô tư, thảnh thơi, mặt mày hớn hở nhịp nhàng cất tiếng hát
vang vang: “Đêm Trung Thu em đốt đèn đi chơi/ Em đốt đèn đi khắp phố
phường/ Đèn ông sao với đèn trái bí/ Đèn xe tăng với đèn cá chép…Em đốt
California, Tệ xá Diễm Diễm Khánh An
Tuyển tập truyện ngắn “Xứ Lạ Tình Quê”
Email: dtdbuon@hotmail.com
Quảng Ngãi Nghĩa Thục 