Quảng Ngãi Nghĩa Thục

Thơ Tình của Lưu Hiểu Ba

Lưu Hiểu Ba và Lưu Hà

LTS: Vào năm 2009, Lưu Hiểu Ba được nhận giải thưởng PEN/ Barbara Goldsmith tôn vinh Quyền Tự Do Sáng Tác (Freedom to Write Award). Những bài thơ của ông đã được Jeffrey Yang, nhà thơ Mỹ gốc Trung Hoa và người lãnh giải thưởng thi ca PEN/Osterweil năm 2009, dịch sang tiếng Anh và vì thế đã gây sự chú ý của quốc tế.

“Một Lá Thư Cũng Đủ,” “Con Chuột Nhỏ Trong Tù”, và “Bình Minh” là những bài thơ Lưu Hiểu Ba gửi cho Lưu Hà vào thời mới cưới, cũng là khoảng thời gian ông bị án tù lần thứ ba và bị đi lao động ở trại cải tạo vì tội chỉ trích nhà nước và gây rối loạn trật tự xã hội. Bản dịch tiếng Anh của những bài thơ này đã xuất hiện trong tuyển tập PEN America 11: Make Believe, và cũng sẽ ở trong hợp tuyển thơ Điếu văn cho Ngày 4 tháng Sáu (June Fourth Elegies), tác giả Lưu Hiểu Ba, dịch giả Jeffrey Yang, xuất bản bởi Gray Wolf Press vào năm 2012.

Vào ngày 31 tháng 12 năm 2009, nhân chuyện nghe tin Lưu Hiểu Ba bị chính quyền Trung Quốc ra án 11 năm tù đúng vào ngày Giáng Sinh vì tội phản kháng, thành viên Hội Văn Bút Hoa Kỳ đã tụ họp trên thềm của New York Public Library–thư viện công cộng thành phố Nữu Ước– để phản đối án tù và đồng thời cổ động sự ủng hộ của thế giới cho tình cảnh của nhà thơ. Họ đã đọc trước công chúng những bài thơ của ông. Nhà văn E.L. Doctorow đọc những đoạn trích từ Hiến Chuơng 08 và bản dịch Anh ngữ của bài thơ “Một Lá Thư Cũng Đủ”(“One Letter is Enough”). Kịch gia Edward Albee đọc bản dịch Anh ngữ của bài thơ “Bình Minh” (“Daybreak”).

Nhà thơ và họa sĩ Lưu Hà hiện đang bị chính quyền Trung Quốc quản thúc tại gia. Bà bị cấm không được du hành và vì thế đã không thể sang Na-Uy để đại diện chồng nhận Giải Thưởng Nobel Hòa Bình thứ Sáu ngày 10 tháng 12 vừa qua.

Chân dung Lưu Hiểu Ba vào thời điểm Thiên An Môn

Một Lá Thư Cũng Đủ

Cho Hà

Một lá thư cũng đủ
cho anh siêu thoát để gặp em,
để tâm tình

khi gió lướt qua
đêm
bằng máu của mình
viết câu thơ bí mật
nhắc nhở anh rằng
mỗi ngôn từ là lời cuối

băng giá trong người em
tan vào huyền thoại lửa
trong mắt tên đao phủ
sự cuồng nộ biến thành đá

hai chấn song sắt
bất ngờ nhập một
thiêu thân bay vào đèn–
ánh sáng, dấu hiệu vĩnh hằng
vẽ bóng em.

8. 1. 2000

 

 

Con Chuột Nhỏ Trong Tù

Cho Hà bé nhỏ

con chuột nhỏ luồn qua chấn sắt
chạy qua, lại trên thành cửa sổ
bức tường lở chăm chăm nhìn gã
đám muỗi no máu chăm chăm nhìn gã
gã cũng hút cả trăng trời, ánh
trăng bạc cúi nhìn,
cái đẹp như đang trốn chạy

một gã rất ư lịch lãm con chuột đêm nay
không ăn không uống cũng chẳng nghiến răng
gã đảo nhìn gian thế với đôi mắt tinh ranh
lúc đi nhẩn nha dưới ánh trăng.

5. 26. 1999

Bình Minh

Cho Hà

Bên kia bức tường xám, giữa
âm thanh chập chà của rau được xắt
bình minh bị trói, cắt lìa
bải hoải bởi sự tê liệt của tâm linh

có gì khác
giữa ánh sáng và bóng tối
tưởng như trườn ra từ lỗ hổng
của hai mắt anh, từ chỗ ngồi
hoen rỉ anh không rõ
nếu ánh bình minh chỉ là
tia lóe của xiềng xích
trong nhà lao, hay chúa tể thiên nhiên

sau bức tường
những chống kháng thường nhật
cũng làm cho mặt trời ngang tàng
bị bỡ ngỡ bất tận

bình minh một trống trải mênh mang
em ở nơi xa
dành dụm cất giữ những đêm tình ái.

6. 30. 1997

 

 

 

(All three poems are translated from the Chinese by Jeffrey Yang.)

One Letter Is Enough

for Xia

one letter is enough
for me to transcend and face
you to speak

as the wind blows past
the night
uses its own blood
to write a secret verse
that reminds me each
word is the last word

the ice in your body
melts into a myth of fire
in the eyes of the executioner
fury turns to stone

two sets of iron rails
unexpectedly overlap
moths flap toward lamp
light, an eternal sign
that traces your shadow

8. 1. 2000

 

 

A Small Rat in Prison

for Little Xia

a small rat passes through the iron bars
paces back and forth on the window ledge
the peeling walls are watching him
the blood-filled mosquitoes are watching him
he even draws the moon from the sky, silver
shadow casts down
beauty, as if in flight

a very gentryman the rat tonight
doesn’t eat nor drink nor grind his teeth
as he stares with his sly bright eyes
strolling in the moonlight

5. 26. 1999

 

 

Daybreak

for Xia

over the tall ashen wall, between
the sound of vegetables being chopped
daybreak’s bound, severed,
dissipated by a paralysis of spirit

what is the difference
between the light and the darkness
that seems to surface through my eyes’
apertures, from my seat of rust
I can’t tell if it’s the glint of chains
in the cell, or the god of nature

behind the wall
daily dissidence
makes the arrogant
sun stunned to no end

daybreak a vast emptiness
you in a far place
with nights of love stored away.

6. 30. 1997