Quảng Ngãi Nghĩa Thục

MỘNG TUYỀN VẤN ÐÁP SAO LỤC 344

 

THINH QUANG

 

VẤN: Nhà thơ Tú Lắc (San Jose): Một người bạn hỏi tôi cái nghĩa của từ “Thuyền Quyên” là gì? Xin bà chị vui lòng giải hộ.

ÐÁP: “Thuyền” có nghĩa là dáng dấp đẹp đẽ dễ yêu. “Quyên” là xinh đẹp. Quyên còn được lặp lại thành điệp tự như “quyên quyên” có nghĩa là đẹp đe. Quên quyên thường đi đôi với chữ Thuyền (beautiful,pretty). Danh từ “quyên” còn có nghĩa là một giọt nước hay dòng nước trong trẻo có vẻ ẻo lả. Dòng nước nhỏ nhắn ẻo lả này thường gọi là “Duềnh quyên” tức là “Dòng quyên”. Chữ “Quyên” là đẹp đẽ viết khác với chữ “Quyên”của con Ðỗ Quyên tức Ðỗ Vũ. Theo điển tích “Vua Ðỗ Vũ nước Thục sau khi nhường ngôi cho Bá Linh bỏ lên núi về sau hóa thành con chim  nên gọi là chim Ðỗ Vũ.”

Thuyền quyên mà ông bạn anh hỏi theo Hán tự không phải là “Thuyền” là chiếc ghe,chiếc tàu, mà có nghĩa chỉ về dung nhan đẹp đẽ. Chữ “Thuyền” này còn được đọc là “Thiền”ù cùng nghĩa là “Ðẹp”, vì vậy mà có cách viết để chỉ cho sự đẹp đẽ. Chữ “Thiền” và chữ “Quyên”đều viết có bộ “Nữ” một bên, để chỉ về phái yếu. Chữ “Thiền” này khác với chữ “Thiền” như “thiền định”, “tham thiền”. Tiếng nhà Phật dịch theo âm chữ Phạn (dhyana, có nghĩa la yên lặng và nghỉ ngơi. Vậy nghĩa của danh từ “Thuyền Quyên” chỉ vềdáng đẹp đẽ của người phụ nữ. Ca dao có câu:

 

Thuyền quyên muốn sánh anh hào

Vốn không thả lý gieo đào như ai”.

 

Thói thường người anh hùng thường “nan quá mỹ nhân quan”, vì vậy mà người đời thường mai mỉa thuyền quyên chỉ cần ứ hự một tiếng cũng đủ khiến cho đấng anh hùng phải theo  lệnh không cần phân biệt thực hư như thế nào.

VẤN: Ong Ðỗ Ðức Nhuận LA. Tôi có mấy câu thành ngữ xin bà cụ giúp giải hộ:

1.Quạt ngà trâm ngọc

2.Và câu :”Aùn kia nâng ở ngang mày”.

3.Ý nghĩa của Phượng cầu kỳ hoàng.

Ðáp: 1. “Quạt ngà trâm ngọc” ó nghĩa khi hai họ đính ước bán gả con cho nhau thì họ đàng gái trao quạt ngà cho đàng trai, còn đàng trai thì trao trâm ngọccho đàn gái. Phan Trần có câu: “Quạt ngà trâm ngọc,kết nguyền họ Phan”.

2. “Aùn kia nâng ở ngang mày” : Ý nói người vợ kính trọng chồng. Do điển tích:” Lương Hồng với nàng Mạnh Quang, hai vợ chồng luôn luôn kính trọng nhau như khách. Khi dâng cơm lên cho chồng ăn, nàng nâng chén cơm  và đũa lên cao ngang lông mày.

3. Phượng cầu kỳ hoàng”: Tên khúc đàn của Tư Mã Tương Như người đời nhà Hán gảy. Tiếng đàn nghe não nùng ai oán. Nàng Trác Văn Quân là một người đàn bà trẻ tuổi góa chồng nghe phải cảm động đem lòng mê mẩn. Về sau hai bên lấy nhau.

 

VẤN: Cậu Vũ Quang Thuận, Philadelpia: Bà cụ có nhớ bài “Thanh Phong,Minh Nguyệt” của tác giả Ngô Thế Vinh không? Nếu được xin nhắc hộ.

ÐÁP: Bài cậu hỏi đó như sau:

Giang tâm thu nguyệt bạch,

Não nùng thay khi gió mát,lúc trăng thanh!

Bóng thiềm soi đáy nước long lanh,

Quang cảnh ấy cũng thanh mà cũng lịch.

Vạn khoảnh tịch nhiên thu dạ vĩnh,

Nhất hồ oánh nhĩ nguyệt minh thâu.

Ðàn năm cung,thơ một túi,cờ một cuộc,rượu một bầu,

Tiếng ca quản một vài câu khiển hứng.

Chèo mấy mái,thuyền lan lững thững,

Bạn mấy người tài tử giao du,

Non mấy tầng,đá mọc lô nhô,

Cầu mấy nhịp,bắc ngang sông Vị Thủy.

Hội Xích Bích nọ năm Tuất nhỉ!

Thú phong lưu há để một Tô công?

Trăng thanh gió mát kho chung…

 

VẤN:  Cháu Nguyễn Thanh Hùng, Monterey Park: Cháu thường nghe nói đến “chỉ hồng”. Cháu được biết đó là “sợi Xích Thằng” nhưng không biết ý nghĩa của nó. Xin bà cụ giải thích hộ cho.

ÐÁP: Chỉ hồng cháu hỏi đó dịch từ chữ “Xích Thằng” ra. Xich Thàng chỉ cho sự hôn nhân. Trong Tình sử có chép:” Ðời Ðường,Vi Cố đi kén vợ gặp một ông cụ đang ngồi tựa vào tường đá núi nơi chỗ khoáng đạt đang dọc sách dưới bóng trăng thanh. Ví Cố hỏi:”Sách ấy là sách gì?. Oâng cụ bảo:”Sách chép tên những người lấy nhau làm chồng vợ.”

Vi Cố hỏi:” Còn cái túi bên vai kia chứa gì bên trong ấy?” Oâng cụ bảo:”Trong túi ấy chứa những sợi tơ hồng tức là sợi xích thằng mà côg tử muốn biết.

THINH QUANG