Quảng Ngãi Nghĩa Thục

            Chạy

Sáng nay đọc bài Chạy của Trịnh Hội rất lý thú. Tại hạ chưa được gặp Trịnh Hội, nhưng qua những bài viết của ảnh, qua công việc của ảnh,  tại hạ đâm ra mến ngay. Đa tài là cái chắc rồi, nhưng tại hạ muốn nói anh là người sành ở mọi lĩnh vực. Những người làm bạn với anh chắc lý thú, vì có người bạn tài hoa sành đời, trí thức, … có nhiều chuyến đi khắp năm châu bốn biển. Đọc bài Chạy của anh, tại hạ không để ý đến lợi ích của môn thể thao đơn giản, bình dân, nhưng cũng khó thực hiện này, tại hạ chỉ thích thú với chữ Chạy, vì chữ này phong phú đa dạng, nghiêm túc, dí dõm quá sức. Tại hạ kể dưới đây để rồi những vị giỏi tiếng ngoại ngữ xem thử các thứ tiếng đó có được phong phú như chữ Chạy của người Việt chúng ta.

Bắt chước các nhà mô phạm vào giờ đầu phải định nghĩa. Tại hạ tới bây giờ còn ớn lạnh khi nhớ lại lần đầu tiên học triết học, thầy là một ông cha người Pháp (ông Gaultier) suốt 4 giờ đồng hồ đọc cho chép định nghĩa triết học, triết học là gì ? Tại hạ đưa một định nghĩa thế nào là Chạy ? Ai cũng biết chạy nhưng nếu hỏi chạy là gì ? ngó bộ tìm cái định nghĩa này cũng mệt.  Chạy khác với đi chỗ nào. Hồi còn đi học, ông thầy thể dục định nghĩa chạy chỉ dùng mấy đầu ngón chân còn đi cả  bàn chân tiếp xúc mặt đất. Như vậy khi đi nhón trên mười ngón chân là chạy à ? Chưa ổn, theo tại hạ chạy là chỉ mười ngón chân chạm đất và thời gian đưa chân lên khỏi mặt đất và hạ chân xuống mặt đất nhanh, bởi vì còn chạy tại chỗ nữa. Đi nhanh không phải là chạy,  mà chạy chậm không phải là đi.

Đi phải có khoảng cách,  nếu không có khoảng cách thì gọi là dậm chân tại chỗ, nhưng chạy có thể chạy một chỗ.

Trong bài này tại hạ nói về chữ Chạy.

Về thể thao thì có chạy đua, chạy dai sức, chạy đường trường , chạy tiếp sức, chạy nước rút chạy nhanh…..

Nhưng trên cuộc đời thì có :

Chạy toát mồ hôi hột, chạy ná thở, chạy bán sống bán chết,chạy trối chết, chạy tối mặt tối mày, chạy xơ lơ xiễn liễng, chạy rớt giép rớt giày, chạy té cứt té đái, chạy hoản loạn, chạy thoát chết, chạy đạp lên nhau mà chạy, chạy ngút hơi Chạy thấy mẹ, Chạy dã chiến (quân sự )….

Chạy ăn ( chạy ăn từng bữa toát mồ hôi ), chạy gạo, chạy tiền, chạy nợ ,chạy việc, chạy thuế, chạy nhân công, chạy thuốc,chạy thầy, thầy chạy ( chạy thầy tức tìm thầy chữa bịnh nan y, thầy chạy là thầy không chữa được), chạy giấy phép, chạy chức vụ, chạy lo lót, chạy làng,( bỏ cuộc ), chạy mặt,( không dám nhìn mặt, thấy là bỏ chạy ngay) chạy máy(điều khiển và kiểm soát máy chạy), chạy bộ ( không dùng xe ), chạy xe đạp, chạy honda ( chạy xe Honda 2 bánh), chạy xe đò ( lái xe đò),chạy xe thồ, chạy xe ôm, chạy bàn, chạy khách (cũng như chạy bản, còn một nghĩa nữa  tim khách làng chơi ) chạy Taxi, chạy vía ( thầy phù thủy cúng hồn nhâp vào người, người đó chạy tìm chỗ có ma làm cho người bịnh nặng hoăc đã chết, tợ như cầu hồn ), chạy hàng ( người tìm hàng mua vê cho cưa hàng ), chạy zígzag ( chạy qua trái qua phải đểtránh đạn ), chạy bạt mạng, chạy đổ đom đóm, chạy đứng tim, chạy hôc xì dầu, chạy quảng cáo, chạy hàng tít, chạy điện, chạy cá ( gánh cá chạy nhanh lên chợ )chạy giấy (nguời sai vặt trong cơ quan), chạy buồm, chạy hơi nước, chạy quân dịch (lo lót khỏi đi lính) chạy đường viền, chạy lớp lán, chạy đi chạy về,( đánh kẻ chạy đi không đánh kẻ chạy về ) chạy theo.Chạy mánh, Chạy ap phe, chạy vốn, chạy hụi (hôt hụi rồi chạy trốn ) Chạy rỗi ( gánh cá chạy bán) Chạy xà lui, chạy vào Nhà Trắng, chạy vào dinh Độc lâp ( tranh chức Tổng thống ) chạy vào quôc hội ( tranh chức dân biểu ) Chạy rững mỡ ( heo nái đòi đực hay chạy chung quanh chuồng, vưa chạy vừa nhảy vừa kêu ).

Chạy rô đa ( cho máy chạy cho trơn tru trước khi dùng ), chạy lúp xúp ( chạy chậm ). chạy lom khom, chạy đứng tóc, chạy như gíó, chạy như bay, chạy băng đồng, chạy đất cày, chạy băng rừng. Chạy cà tửng ( vừa chạy vừa nhảy), chạy rông ( không mục đích chính ) chạy chân không chấm đất ( quá nhanh ), chạy theo đuôi, chạy bén gót, chạy nước kiệu, chạy nước tế, chạy nước sãi chạy nước phi,( cởi ngựa ),chạy ngay đuôi ( chó chạy ngay đuôi, chạy quá nhanh), chạy vắt giò lên cổ, chạy đều, chạy ngay hàng thẳng lối, chạy giặc, chạy mưa, chạy là hơn hết,( tẩu vi thượng sách ) chạy biệt tăm, chạy mất dạng, chạy bỏ xứ, chạy kịp giờ. chạy gió ( lái xe taxi chạy chạy dọc đường để tìm khách), chạy pizza, chạy mối, chạy đuốc, chạy hỏa tốc, chạy cấp cứu, chạy quá tốc ( quá tốc độ giơi hạn ), chạy hụơ ( chơi bài chòi, mang con bài trúng chạy báo cho người chơi biết), chạy núi ( lên núi theo VC), chạy che (dụng cụ bằng gỗ để ép mía lấy nước, gọi là ông che, đạp cho ông che quay dùng dũa để rà cho bằng mặt, người nông dân gọi là chạy che ) chạy chè ( bỏ cuộc cũng như chạy làng) Chạy hiệu ( ngày xưa khi xổ số, đánh đề, đánh chữ, nơi xổ số rút thăm trúng số nào, chữ nào liền có người chạy làng này qua làng khác loan báo con số trúng, người chạy đó là chạy hiệu )

Còn nữa nhưng tại hạ tìm chưa ra. Chữ Chạy của Việt nam nó phong phú tới mức đó.

Còn nhiều chữ giống như chữ chạy tại hạ vừa kể trên, chưa chắc có ngôn ngữ nào phong phú như ngôn ngữ Việt nam. Phụ huynh người Việt ở nước ngoài nên dịch đoạn trên đây cho con em nó biết tiếng Việt nam giàu có phong phú lắm,  hơn cả tiếng chúng nó đang theo học, do đó, tại hạ có lời khuyên,  “ nên học tiếng Việt dù là sinh ngữ thứ hai.”