Nguyễn Giang | 2011-07-01, 13:55

Bình luận (1)

 

Một lần sang Bangkok tôi cùng mấy đồng nghiệp BBC ra ngồi ăn món nướng ở vỉa hè.
Mọi thứ đều rất thú vị, chỉ có điều mấy người phục vụ sao ít nói quá, tức là tiếng Anh chỉ bập bõm mấy câu và họ có vẻ tránh đám nhà báo ồn ào.

Mà tiếng Thái thì cả nhóm chúng tôi không rành.

Ăn gần xong tôm nướng nóng giòn, rau trộn ớt ứa lệ, uống hết cả mấy ly nước chảy mồ hôi cóng tay dưới cơn nắng hầm hập bên một cầu vượt ngập người và xe thì tôi phát hiện ra người nấu bếp là di dân Miến Điện, còn hai người phụ là dân Việt nhập cư lậu.

Bi bô các loại tiếng rồi lại quay về với tiếng ta, tôi được nghe hai bạn trẻ Nghệ Tĩnh kể chuyện vượt rừng qua Lào ra chợ bán lẻ, rồi sang Thái Lan mưu sinh.

Kể từ đó, mỗi khi đưa tin về ASEAN tôi đều nhớ lại mấy số phận di dân trái phép nọ ở Bangkok.

Mồ hôi và cơ bắp

Đằng sau hình ảnh châu Á vươn lên luôn có bóng dáng những con người cụ thể đã bằng cơ bắp và mồ hôi nước mắt tạo dựng lên sự phồn vinh vùng Thái Bình Dương.

Hai tuần qua, BBC chúng tôi liên tục đưa tin về chủ đề ‘Sức mạnh châu Á’ nhưng qua các bài trên trang bbcvietnamese.com chắc các bạn cũng thấy chỉ riêng về biên tập chuyện đó đã có đầy những căng thẳng.

Bên phần Kinh doanh của đài BBC World TV thì muốn nhắm vào các sức mạnh cụ thể, ‘mạnh vì gạo bạo vì tiền’ của các nền kinh tế đang lên, nhất là Trung Quốc.

Tôi hiểu các đồng nghiệp người Anh muốn cảnh tỉnh thói trì trệ, nạn quan liêu ở châu Âu trong cảnh suy thoái trước thách thức của châu Á đang dâng lên nhờ sức năng động, sáng tạo và cơ hội làm giàu.

Nhưng với các ban Trung Quốc, Việt Nam, Miến Điện, Indonesia, Ấn Độ thì ‘Sức mạnh châu Á’ lại là dịp bàn về các vấn đề nảy sinh từ cuộc đua tăng trưởng.

Chúng tôi muốn biết sự giàu mạnh của tài nguyên đất đai, rừng biển, nguồn nhân lực đang được sử dụng ra sao?

Trong con đường đi lên của mình, các nước châu Á, nhất là Đông Nam Á nghĩ sao về ‘mô hình Trung Quốc’, hay ‘mô hình Ấn Độ’?

Cuộc thảo luận tại Sàn Chứng Khoáng London hôm 29/6 vừa qua là dịp để nêu bật ra những gì các ban ngôn ngữ này cùng băn khoăn.

Qua tường thuật live trên trang web và trong các chương trình của BBC hẳn các bạn cũng nắng được ý năm diễn giả nêu ra, và cả phần câu hỏi của cử tọa.

Nhưng ấn tượng nhất với tôi là câu hỏi của một bạn trẻ Indonesia.

Cô trùm khăn quanh đầu và tự giới thiệu mình là tín đồ Hồi giáo và nói (đại ý) cô đã sống qua cả thời kỳ độc tài Suharto nên hiểu rõ rằng các giá trị dân chủ đem lại những lợi ích không thể đo được chỉ bằng kinh tế.

Các bạn trẻ dự buổi đó mà nhiều người đến từ Trung Hoa lục địa chắc không thể bỏ qua những ý kiến như vậy.

Câu hỏi của một cô gái Trung Quốc cũng cho thấy cô băn khoăn về cái gọi là ‘mô hình phát triển’ của nước này.

Đáng tiếc là số bạn Việt Nam đến dự còn rất ít và nhóm bạn trẻ nhận là “Người Việt chuyên nghiệp” tại London đã nói họ e ngại ‘chủ đề nhạy cảm’ nên không đến dự.

So sánh sự hùng mạnh của Trung Quốc về kinh tế và quân sự với mức độ tụt hậu, mất tự do dân chủ tại Miến Điện có lẽ là sự so sánh quá khập khiễng.

 

Nhưng cũng tuần qua, giới truyền thông Anh đón chào sự kiện bà Aung San Suu Kyi, lãnh tụ đối lập Miến Điện bày bài diễn văn trong loạt bài uy tín Reith Lecture hàng năm trên đài BBC.

Chúng tôi đã chuyển ngữ phần bà Suu Kyi nói về Nhân phẩm và Tự do với hy vọng lời của người phụ nữ Đông Nam Á duy nhất được Nobel Hòa bình sẽ gợi ra các suy tư quý báu, vượt lên trên cơn háu ăn và hám tiền khá phổ biến ở nhiều nơi trong vùng, gồm cả Việt Nam.

Chúng tôi cũng muốn để bạn đọc trang web bbcvietnamese.com hiểu hơn rằng sức mạnh châu Á không chỉ đến từ tăng trưởng kinh tế, mà đến cả từ tinh thần nhân văn của những trí thức Miến Điện.

Các dự án kinh tế, đầu tư, hợp tác là rất tốt và sẽ giúp giảm bớt hay làm nhẹ đi nỗi vất vả của những người bồi bàn Miến Điện hay Việt Nam sống lén lút trên vỉa hè Bangkok như tôi có may mắn gặp.

Vì sự phồn vinh của Thái Lan ít ra đang giúp những số phận đó có thêm việc làm, và đồng tiền họ gửi ngược về quê nhà chắc chắn giúp cho các em nhỏ được ăn no, đến trường.

Nhưng tăng trưởng kinh tế mà chỉ để một thiểu số ăn hưởng, chiếm đoạt tài nguyên, phá hoại môi trường và làm quan hệ người với người trở nên độc ác, hủ bại thì không phải là biểu hiện của sức mạnh.

Người ta hô hào “nội lực” nhưng có vẻ không hiểu rằng nội lực mạnh chỉ đến tự nội tâm lành mạnh.

Quan hệ giữa các quốc gia và các cộng đồng chắc cũng vậy.

Con số hay con người?

Giáo sư Trần Hữu Dũng, chủ trang VietStudies gần đây bình về chuyện trưng bày hàng chục xe sang ở Việt Nam rằng đấy không phải là chuyện “đẳng cấp” như người ta lầm hiểu, mà là “hạ cấp”.

Điều đáng lo là chính một phần các nhà báo, những đồng nghiệp yêu nghề của chúng tôi trong nước, đã hăng say cổ vũ cho lối sống ồ ạt, ồn ào, chạy theo chữ “khủng” thật lố lăng của giới mới giàu, cứ tưởng thế là sang.

Cũng về con số, trong tháng 6 năm nay, sự quan tâm của bạn đọc đã tạo ra một kỷ lục chưa từng thấy cho trang web BBC Tiếng Việt.

Chỉ trong bốn tuần, chúng tôi ghi nhận 37 triệu lượt đọc, và con số gần 2 triệu người đọc.

Cho đến hết tháng, cộng cả số lượt xem video, nghe các clip âm thanh thì số lượt vào là trên 40 triệu, tăng 30% so với tháng 5.

Tôi thật tự hào vì ban Tiếng Việt chỉ còn 7-8 người sau đợt cắt giảm ngân sách để chia sẻ gánh nặng suy thoái của Anh Quốc ở BBC, đã tạo ra một thành tích mới.

Nhưng các con số này chẳng có ý nghĩa gì nếu nội dung bài vở không tạo được sự tin cậy của các bạn.

Sức mạnh của BBC Tiếng Việt thực ra đến từ nhu cầu tìm kiếm thông tin trung thực, cân bằng, đa chiều, từ nhu cầu muốn được nói, được thảo luận những vấn đề bức thiết, nghiêm túc của bạn đọc trong và ngoài nước.

Qua việc tăng cường làm các chủ đề chung, đây là cách thu hút quan điểm, ý kiến, mở rộng sự sáng tạo và tính chia sẻ của một cộng đồng các nhà báo yêu nghề từ châu Á tại BBC.

Dù đến từ Bắc Kinh, Thiên Tân, Thượng Hải, Đài Bắc, Hong Kong hay Hà Nội, Sài Gòn, Jakarta, Rangoon…chúng tôi và cả các đồng nghiệp từ Âu, Phi, Mỹ La Tinh ở BBC cố gắng mở rộng tầm nhìn về các chủ đề nóng bỏng như Biển Đông, quan hệ Trung Quốc – Hoa Kỳ và tác động sâu rộng của thời sự Bắc Phi, Trung Đông, Nam Á.

Nhìn lại và nhìn tới, chủ đề ‘Sức mạnh châu Á’ có lẽ mới chỉ được mở ra và chuyên đề vừa qua chỉ là dịp tập dượt cho một cách làm việc mới.

Về mặt kỹ thuật, tháng tới, BBC Tiếng Việt sẽ có giao diện được thay đổi, sáng hơn, mạnh mẽ hơn và đa dạng hơn, tiện lợi cho việc đọc, nghe, xem các dạng thức multimedia.

Trong tháng 8 và tháng 9, loạt bài “Kinh doanh tôn giáo” (Business of Religions) và “Hai mươi năm Liên Xô sụp đổ 1991-2011” sẽ lại mở ra cho chúng ta những cơ hội chiêm nghiệm các chủ đề có ý nghĩa toàn cầu.

Nhưng dù bám sát các chuyên đề địa chính trị, kinh tế vĩ mô ở vùng Đông Á, BBC cũng sẽ không xa rời nhu cầu đối thoại, giao lưu, thể hiện khát vọng nhân sinh của bạn đọc trong các mạng xã hội, và trong cuộc sống.

• Đánh dấu bằng
• del.icio.us |
• Digg |
• Google |
• Facebook |
• MySpace
• – Cái này là gì?