Những tuyên bố mới đây của Thủ tướng Ôn Gia Bảo khiến nhiều người cho rằng, Trung Quốc sẽ có những cải cách chính trị và quốc gia hơn 1,3 tỷ người có thể thực hiện vấn đề nhạy cảm này vào thời điểm khai mạc Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 18 (Đại hội 18) diễn ra trong năm 2012.
Từ nhu cầu nội tại
Giới truyền thông thống kê, chỉ trong vòng chưa đầy 2 tháng (thời điểm đặc khu kinh tế Thâm Quyến kỷ niệm 30 năm thành lập hồi đầu tháng 9/2010), Thủ tướng Ôn Gia Bảo đã 7 lần đề cập đến chủ đề cải cách chính trị. Khi tới thăm Thâm Quyến, ông Ôn Gia Bảo bày tỏ, nếu Trung Quốc không tiến hành cải cách chính trị sẽ có nguy cơ mất đi những thành tựu đã đạt được. Những mục tiêu hiện đại hóa khác cũng khó có khả năng thực hiện. Tuy nhiên, Thủ tướng Ôn Gia Bảo cũng nhấn mạnh, bất kỳ cuộc cải cách chính trị nào cũng phải được thực hiện trong khuôn khổ hiến pháp và luật pháp để quốc gia có được một trật tự thông thường.
Dư luận coi phát biểu của ông Ôn Gia Bảo giống như tuyên bố của ông Đặng Tiểu Bình từng đưa ra khi có chuyến công du tại thành phố Thâm Quyến năm 1992. Dư luận cũng đặc biệt chú ý tới cuộc trả lời phỏng vấn kênh truyền hình CNN (Mỹ) của ông Ôn Gia Bảo do nhà báo nổi tiếng Fareed Zakaria thực hiện hôm 3/10. Thủ tướng Ôn Gia Bảo thừa nhận, nhu cầu và ước muốn của người dân về dân chủ, tự do là không thể cưỡng lại được – Trung Quốc nhất thiết phải cải cách chính trị và bảo đảm sự phát triển của một nền kinh tế khỏe mạnh. Trong bài diễn văn đọc tại Đại hội đồng Liên hiệp quốc, Thủ tướng Ôn Gia Bảo cũng đề cập tới vấn đề cải cách chính trị.
Nhiều người nói rằng, khi tổng sản lượng kinh tế của Trung Quốc vượt Đức và Nhật Bản để trở thành “đệ nhị thế giới” thì đòi hỏi cải cách chính trị càng trở nên quan trọng và cấp thiết. Giới chuyên môn nhận định, Trung Quốc sẽ cải cách chính trị theo cách từng thực hiện đối với những đặc khu kinh tế cách đây 30 năm, đó là “Dò đá qua sông” – tiến hành thận trọng từng bước. Việc chọn một ban lãnh đạo mới thay thế ban lãnh đạo hiện nay được coi là quan trọng nhất của tiến trình cải cách chính trị sắp tới, bởi có ổn định chính trị mới phát triển được kinh tế, nâng cao mức sống và cải thiện dân sinh.
Dư luận cho rằng, việc có 205 người không phải là đảng viên nhưng vẫn được bổ nhiệm làm lãnh đạo tại 31 tỉnh, thành và khu tự trị, trong đó có 30 người là Phó Chủ tịch tỉnh được coi là những cải cách chính trị đầu tiên. Nhờ sự ổn định về chính trị trong một thời gian khá dài nên kinh tế Trung Quốc đã không ngừng phát triển. Thực tế đã khẳng định tính đúng đắn trong công tác cải cách lãnh đạo mà Trung Quốc đã tiến hành thời gian qua. Mục tiêu chiến lược của Trung Quốc là tập trung hiện đại hoá đất nước để nhanh chóng đưa nước này vươn lên thành cường quốc: đạt mức trung bình của các nước phát triển vào năm 2049 – năm kỷ niệm 100 năm Ngày thành lập nước Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa (1/10/1949 – 1/10/2049).
Vị thế mới của Phó Chủ tịch nước
Giới quan sát chính trị rất quan tâm tới việc Phó Chủ tịch nước Tập Cận Bình được bầu làm Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương tại phiên bế mạc Hội nghị Trung ương V khóa 17 chiều 18/10. Dư luận coi đây là bước đệm quan trọng để ông Tập Cận Bình kế nhiệm cương vị lãnh đạo hiện nay của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Hồ Cẩm Đào. Hội nghị cũng khẳng định, Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ đẩy mạnh cải cách chính trị toàn diện với nhiều giải pháp và biện pháp mới nhằm giúp nâng cao đời sống của người dân, nâng cao thu nhập cho người lao động, tăng cường hệ thống an sinh xã hội, đẩy mạnh cải cách và phát triển lĩnh vực y tế… Giới phân tích nhận định, với chiến lược chuẩn bị đội ngũ lãnh đạo kế cận, chuyển giao quyền lực một cách tuần tự được “lập trình” từ thời Đặng Tiểu Bình cho thấy, bước tiến trên chính trường của ông Tập Cận Bình rất giống với ông Hồ Cẩm Đào.
 |
| Ông Lý Khắc Cường. |
2012 được coi là một năm có ý nghĩa vô cùng trọng đại đối với Trung Quốc bởi là năm thứ hai thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ 11 (2011-2015), là năm thứ 34 thực hiện chính sách cải cách mở cửa (1978-2012), năm thứ 21 thực hiện chiến lược tăng tốc kinh tế, năm thứ 20 chuyển nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường. Do đó, việc chuẩn bị người kế nhiệm tiếp tục thực hiện những thành công mà ban lãnh đạo hiện nay (thê đội 4) do Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Hồ Cẩm Đào làm hạt nhân có một ý nghĩa vô cùng quan trọng.
Theo đó, ông Tập Cận Bình và ông Lý Khắc Cường được coi là hạt nhân lãnh đạo thê đội 5 sau Đại hội 18. 30 năm trước (1980-2010), tỉnh Quảng Đông được chọn làm “cửa sổ của chính sách mở cửa” và đặc khu kinh tế Sán Đầu, Chu Hải, Thâm Quyến đã ra đời trong bối cảnh này và ông Tập Trọng Huân, phụ thân của ông Tập Cận Bình với tư cách là Bí thư Tỉnh ủy Quảng Đông được coi là người có công đầu trong việc thực hiện thành công chính sách kinh tế đặc thù này.
Trước khi trở thành Phó Chủ tịch nước, ông Tập Cận Bình từng là Bí thư Thành uỷ Thượng Hải và Bí thư Tỉnh ủy Chiết Giang – một trong những điển hình của thành công trong quá trình phát triển kinh tế của Trung Quốc, với tốc độ tăng trưởng đạt 14% trong suốt 20 năm. Với những thành tích nổi bật trong quản lý và xúc tiến kinh tế, ông Tập Cận Bình được coi là người có thể trở thành người thay thế Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Hồ Cẩm Đào.
Đến những bước chuẩn bị
Nhiều người cho rằng, thể chế Tập Cận Bình – Lý Khắc Cường sẽ thay thế thể chế Hồ Cẩm Đào – Ôn Gia Bảo tại Đại hội 18. Được coi là người có nhiều khả năng thay thế Thủ tướng Ôn Gia Bảo tại nhiệm kỳ tới, Phó Thủ tướng Lý Khắc Cường là người nhấn mạnh tới việc cải thiện dân sinh. Quan điểm này đã được ghi trong dự thảo kế hoạch 5 năm lần thứ 12 vừa được Hội nghị Trung ương V khóa 17 thông qua hồi trung tuần tháng 10/2010. Theo nghị quyết của Hội nghị Trung ương V khóa 17, đầu tư cho nông nghiệp là mục tiêu phát triển chính trong 5 năm tới bởi bảo đảm an ninh lương thực cho hơn 1,3 tỷ dân phải được đặt lên hàng đầu, nhất là trong bối cảnh kinh tế thế giới vẫn chưa thoát khỏi khủng hoảng, hơn nữa thiên tai, mất mùa tiếp tục xảy ra thường xuyên.
Việc chú trọng hiện đại hoá nông thôn, nâng cao thu nhập cho người lao động, tăng cường hệ thống an sinh xã hội, xây dựng cơ sở hạ tầng, dịch vụ cơ bản ở khu vực nông thôn được coi là một trong những thế mạnh của Phó Thủ tướng Lý Khắc Cường. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Hồ Cẩm Đào từng nhấn mạnh, phải đẩy mạnh việc xây dựng một xã hội lấy cải thiện dân sinh làm trọng điểm, mở rộng dịch vụ công cộng, thúc đẩy công bằng và công lý trong xã hội.
Thủ tướng Ôn Gia Bảo sẽ nghỉ hưu vào đầu năm 2013 và ông Lý Khắc Cường được coi là ứng cử viên sáng giá nhất ngồi vào “chiếc ghế nóng”. Một trong những nguyên nhân khiến ông Lý Khắc Cường được coi là người kế nhiệm Thủ tướng Ôn Gia Bảo bởi là người “duy nhất” vừa có tri thức kinh tế (tốt nghiệp khoa Luật tại trường Đại học Bắc Kinh), vừa tích lũy được nhiều kinh nghiệm quản lý kinh tế phong phú trong thời gian công tác tại địa phương. Giới truyền thông cho rằng, nhờ sự quan tâm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Hồ Cẩm Đào nên tháng 6/1998, ông Lý Khắc Cường đã được điều về làm Tỉnh trưởng rồi Bí thư Hà Nam, tỉnh nông nghiệp lớn nhất Trung Quốc với 93 triệu dân.
Sau đó (tháng 12/2004), ông Lý Khắc Cường được điều về làm Bí thư Liêu Ninh, khu công nghiệp cũ lớn nhất Trung Quốc trước đây. 9 năm công tác ở Hà Nam và Liêu Ninh đã giúp ông Lý Khắc Cường tích luỹ được nhiều kinh nghiệm trong việc xử lý và giải quyết những vấn đề nông nghiệp và công nghiệp. Những người từng làm việc với ông Lý Khắc Cường đều có nhận xét giống nhau. Theo đó ông Lý Khắc Cường có phong cách làm việc rất giống Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Hồ Cẩm Đào như chắc chắn, cần mẫn, sáng suốt độ lượng, thực sự cầu thị, luôn phục tùng tổ chức, phục tùng đại cục. Kể từ Đại hội 16 (năm 2002) đến nay, ông Lý Khắc Cường luôn được chú ý bồi dưỡng, đào tạo để trở thành một trong những nhà lãnh đạo hạt nhân của thế hệ lãnh đạo thứ 5
Quảng Ngãi Nghĩa Thục 