Các tiết lộ liên tục tung ra từ Wikileaks khiến người ta chê cách nói năng của Hoàng tử Andrew, đặc sứ thương mại của Anh, hoặc lo cho tình hình Trung Đông trước các động thái không khoan nhượng của Iran.

Với các nước khác, câu chuyện về hoạt động và ghi nhận của các quan chức ngoại giao Hoa Kỳ cũng đang được mô tả lại trên mặt báo.

Gần đây nhất là tiết lộ rằng ông Kevin Rudd, khi còn làm Thủ tướng Úc, từng nói với Ngoại trưởng Hoa Kỳ, Hillary Clinton rằng cần phải tính đến việc dùng vũ lực ngăn Trung Quốc.

Quan hệ với Trung Quốc cũng như với Nga hiện được Phương Tây đặc biệt quan tâm.

BBC Tiếng Việt xin lược lại một số bài báo Anh và Mỹ về hai nước này, căn cứ vào nguồn điện tín Hoa Kỳ mà Wikileaks tiết lộ.

Các nội dung này chỉ ghi lại những nhận xét của giới chức ngoại giao Mỹ mà không đưa ra được bằng chứng cụ thể về các cáo buộc, nghi vấn của họ với các nhân vật của Nga và Trung Quốc.

Đọc Tam Quốc

Về vùng Đông Bắc Á, giới chức ngoại giao Mỹ tại Trung Quốc được một nhân vật cao cấp trong quân đội nước chủ nhà khuyên rằng họ nên đọc về trận Xích Bích để hiểu cách ứng xử với Bắc Hàn.

Thế Tam Quốc trong trận Xích Bích được giới chức Trung Quốc nhắc lại để Hoa Kỳ hiểu họ hơn

Theo nguồn Wikileaks lộ ra từ Sứ quán Mỹ tại Bắc Kinh, vị lãnh đạo Trung Quốc nói với đối tác Hoa Kỳ rằng trong vấn đề Bắc Hàn, Hoa Kỳ chính là ‘ngọn gió đông’, cần thiết cho trận liên quân Ngô Thục đánh Tào, dù rằng ‘hỏa công’ là vũ khí.

Theo báo Anh, tờ Sunday Times thì dù Wikileaks không nêu tên người đối thoại, nhưng kiểm lại lịch làm việc thì có vẻ như đó chính là Tướng Mã Hiểu Thiên của Trung Quốc.

Vẫn nguồn Wikileaks nói rằng phía Trung Quốc không hề muốn thay đổi hiện trạng của Bộ Ngũ trong Hội đồng Bảo an LHQ và gợi ý với Hoa Kỳ là ‘giữ nguyên trạng để hưởng lợi’ cho cả hai.

Hiện đang có các cố gắng vận động mở rộng số thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an từ năm nước, Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Nga và Trung Quốc, sang cho các nước lớn khác như Nhật, Ấn Độ hay Brazil.

Wikileaks không chỉ có thấy một cái nhìn ‘ít cứng nhắc, ít nguyên tắc’ như bề ngoài của các lãnh đạo Bắc Kinh, mà còn gợi ý rằng với họ, quyền lực quan trọng hơn ý thức hệ cộng sản.

Wikileaks ghi nhận sự choáng váng của thứ trưởng Mỹ, ông James Steinberg sau vụ Bắc Hàn lộ ra cơ sở hạt nhân mới tháng 11 vừa qua.

Hoa Kỳ cần hiểu vai trò của Trung Quốc vì có tin rằng dù muốn hạn chế Bắc Hàn, Trung Quốc vẫn “cho Bình Nhưỡng chuyển công nghệ nguyên tử qua sân bay ở Bắc Kinh”.

Để lý giải quan hệ và ảnh hưởng của Bắc Kinh, ông Steinberg đã phải sang Singapore vấn ý ‘trưởng lão’ Lý Quang Diệu.

Theo lời ông Lý, nếu phải chọn, Bắc Kinh sẽ chỉ muốn có một Bắc Hàn không tan rã, kể cả khi Bình Nhưỡng có vũ khí nguyên tử.

Ông Lý cũng mô tả với nhà ngoại giao Hoa Kỳ rằng “Các nhà lãnh đạo Trung Quốc nay rất thực tiễn. Họ chẳng còn chút gì là cộng sản. Họ chỉ muốn duy trì quyền lực độc đảng mà thôi”.

Có vẻ như các giới chức Phương Tây nay nhìn ra rằng quan hệ của Trung Quốc với đồng minh Bắc Hàn không chỉ có mục tiêu ý thức hệ.

Các nguồn của Wikileaks cũng nói về chuyện quan chức Trung Quốc hưởng lợi từ khai thác khoáng sản đầy lợi nhuận tại Bắc Hàn, ví dụ “các quan hệ của Thủ tướng Ôn Gia Bảo có nhiều khả năng thắng thầu một mỏ đồng ở Bắc Triều Tiên”.

Thậm chí có cả cáo buộc rằng quan chức Trung Quốc và Bắc Hàn làm ăn với nhau để “cướp các hợp đồng và dự án cứu trợ” cho Bắc Triều Tiên.

‘Nhà nước mafia’

Chi tiết về hệ thống quyền lực tham nhũng tại Nga là một trong những chủ đề giới chức Mỹ và châu Âu mô tả nhiều nhất, qua tiết lộ từ Wikileaks.

Dù một thẩm phán Tây Ban Nha từng gọi Nga là ‘nhà nước mafia’ nhưng chi tiết về các vụ làm ăn và cơ chế tham nhũng cũng được ghi lại qua các điện tín từ Sứ quán Mỹ ở Moscow, dù chỉ theo các nguồn gián tiếp.

Theo đó, Bộ Nội vụ (MVD) và Cục Tình báo Liên bang (FSB – hậu thân của KGB), là hai cơ quan đứng trên mọi cơ chế bảo kê của các cuộc làm ăn lớn tại Nga.

Các cơ quan này được giới doanh nghiệp nộp tiền thay vì trả cho các băng đảng xã hội đem vì họ “có quyền, có súng” và “được pháp luật bảo vệ”.

Vẫn nguồn từ Đại sứ quán Hoa Kỳ cho rằng cả thủ tướng và tổng thống Nga hiện thời “được lợi từ các lá phiếu ông Yuri Luzhkov đem lại” cho đảng của họ.

Họ cũng nói “có nhân chứng thấy ông Luzhkov đem hàng vali, có vẻ như đầy tiền mặt, vào điện Kremlin”.

Cuộc bầu bán vào hội đồng thành phố Moscow hồi 2009 bị cho là “đầy tham nhũng và gian lận”.

Nhưng từ tám tháng trước ngày ông Luzhkov mất chức Thị trưởng Moscow, điện tín của Sứ quán Mỹ đã tiên đoán rằng “cặp bài trùng kia sẽ loại ông ra vì tranh ăn” (nguyên văn” tranh bãi cỏ”).

Cảm giác ghi nhận trong các điện tín của Mỹ, trích những nhà ngoại giao và doanh nhân nước ngoài đến làm ăn tại Nga là sau 15 năm qua, hệ thống này không thay đổi gì, chỉ “xấu đi và không thể nào tưởng tượng được rằng nó sẽ thay đổi”.

Báo Sunday Times ở London hôm 04/12/2012 mô tả rằng điện tín lộ ra qua Wikileaks cho thấy “chi tiết về hoạt động tội ác của nhà nước Nga với chính các cơ quan pháp luật làm việc như những đầu nậu và giới lãnh đạo ngành an ninh hút tiền từ nền kinh tế cho bản thân”.

Tình bạn Berlusconi – Putin khiến giới ngoại giao Mỹ lo ngại

Tình bạn Putin-Berlusconi

Theo báo New York Times, trích nguồn Wikileaks, mối liên hệ giữa giới cầm quyền cao nhất, các doanh nghiệp và hệ thống an ninh khiến người ta nghi rằng ông Putin có một tài sản vô cùng lớn.

Công ty Gunvor đóng tại Thuỵ Sĩ, chuyên làm môi giới dầu khí, được cho là đầu mối làm ăn của các nhân vật cao cấp tại Nga.

Người ta tin rằng ông Putin chỉ đạo các quỹ khác nhau với trị giá lên tới 40 tỷ đô la.

Tuy vậy, các tiết lộ cũng nói dù thủ tướng Putin luôn tỏ ra là nhân vật cứng rắn, tới 60 phần trăm các lệnh của ông không được cấp dưới thi hành.

Cho đến nay, ông Putin bác bỏ các cáo buộc từ Wikileaks và cho rằng nhiều nội dung là giả tạo có mục đích.

Quan hệ giữa ông và thủ tướng Ý, Silvio Berlusconi cũng xoay quanh dầu khí.

Các nguồn điện tín lộ ra qua Wikileaks mô tả rằng đảng đối lập Ý như Đảng Dân chủ và cả một số người trong đảng Nhân dân Tự do – PDL của ông Berlusconi gợi ý về quan hệ làm ăn giữa các tập đoàn Nga và bản thân thủ tướng Ý.

Tình bạn Berlusconi – Putin khiến giới ngoại giao Mỹ lo ngại và bỏ công sức tìm hiểu xem quan hệ giữa hai người này tác động đến chính sách của Ý và Nga ra sao.

Cựu đại sứ Mỹ tại Rome, ông Ronald Spogli nói rằng chính phủ Gruzia tin rằng Gazprom của Nga và tập đoàn Eni của Ý có liên hệ làm ăn đem lại lợi riêng cho ông Berlusconi, theo một lời hứa của chính ông Putin.

Theo báo Sunday Times, tình bạn Putin- Berlusconi được “xác tín” qua tiết lộ khác từ lời ghi âm của cô gái gọi cao cấp Patrizia D’Addario về chuyến thăm đến villa của ông Berlusconi tháng 10/2008.

Nội dung này mô tả ông Berlusconi nói “Sẽ đi tắm vòi hoa sen và yêu cầu cho Patrizia vào nằm trước trên giường”.

Khi cô ta hỏi “Giường nào?” thì Berlusconin nói “Giường của Putin ấy”.

Lời ghi âm được báo chí châu Âu đăng tải nói cô ta khen, “Ôi chiếc giường đáng yêu quá, có cả rèm”.

Từ một thời gian qua, thủ tướng Berlusconi liên tục gặp phải các cáo buộc liên quan đến chuyện nam nữ.

Theo báo Bấm The Guardian ra ở Anh hôm 2/12, ông Berlusconi đã bác bỏ hoàn toàn các cáo buộc từ Wikileaks về quan hệ với lãnh đạo Nga.

Ông nói rằng ông “không hề có quan tâm riêng tư nào vào bất cứ một nước nào khác và không có quyền lợi riêng nào”.

Thủ tướng Ý cũng phát biểu rằng ông “chỉ quan tâm đến người dân và đất nước Ý”.